Meer info

UV, bruinen en uw gezondheid

De zon levert verschillende soorten energie : het zichtbare licht stelt ons in staat om te zien, het ultraviolet (UV) bruint onze huid, en het infrarood zorgt voor de warmte waarin we ons zo graag koesteren. (Zon)licht is essentieel in een gezonde levenswijze. We kennen allemaal de negatieve berichten over ondoordacht zonnen, UV-straling en de gevolgen ervan. Overmatige blootstelling aan UV, of die nu geproduceerd wordt door de zon of door een zonnebank, kan zonnebrand en vroegtijdige veroudering van de huid veroorzaken.

Langs de andere kant heeft wetenschappelijk onderzoek al aangetoond dat UV-straling voor een deel zelfs noodzakelijk is.  En ook dat een tekort aan zonlicht gevolgen kan hebben voor de gezondheid van een mens.

Het komt er dus op neer op een verantwoorde manier te zonnen(banken).

Infrarood kan net als licht goed door vacuüm, lucht en glas heen. Door vaste objecten zoals het menselijk lichaam kan infrarood echter niet. Als u onder het dunne doek van een parasol zit, merkt u meteen dat zelfs het kortgolvige infrarood van de zon hierdoor wordt tegengehouden.

UVA/UVB, wat doen ze precies?

Er bestaan twee belangrijke soorten zonlicht, ultraviolet A (UVA) en ultraviolet B (UVB).

• UVA
  Dit is langgolvig zonlicht, dat de huid op lange termijn beschadigt, zodat deze veroudert en rimpels gaat vertonen. Deze stralen zijn het hele jaar aanwezig.
• UVB
  Dit is kortgolvig zonlicht, dat het huidoppervlak beschadigt en de huid doet bruinen. UVB komt hoofdzakelijk in de zomer voor. Door de beschadiging van de ozonlaag zijn we er momenteel sterker blootgesteld dan vroeger, wat kan verklaren dat huidkanker de laatste tijd frequenter wordt.

UVB is dus een sterkere bruinmaker dan UVA, maar ook veroorzaker van zonnebrand bij overmatige dosering.  Toch is UVB in kleine dosis onontbeerlijk om onze pigmentvormende cellen ertoe aan te zetten  melanine te gaan produceren en ervoor te zorgen dat de huid zich gaat verdikken zodat deze optimaal beschermd is tegen zonnestraling.

Ook onze zonnebanken zenden deze lichtgolven uit en worden zo onderverdeeld in 4 klassen :

1. UV-1 type met hoge UVA emissie. Dit type mag enkel voor professionele doeleinden gebruikt worden en kan derhalve niet aan particulieren verkocht worden.
2. UV-3 type met beperkte UVA en UVB emissie. Dit type wordt eveneens voor professionele doeleinden gebruikt maar mag ook verkocht worden aan particulieren.
3. UV-2 en UV-4 toestellen zijn strikt tot medische toepassingen beperkt en kunnen niet verkocht worden aan particulieren.

Alleen toestellen van het type UV-3 mogen dus verkocht worden aan particulieren met die beperking dat de emissie van UVB energie steeds kleiner of gelijk moet zijn aan 1.5% van de totale energie emissie

Ben ik met een bruin kleurtje voldoende tegen de zon beschermd?

Voor een goede bescherming tegen zonnestraling is een bruin kleurtje op zich niet voldoende. De huid verweert zich extra door zich te verdikken: dus pas als zij bruin is èn verdikt, is de huid optimaal beschermd. Een overmatige verdikking van de opperhuid kan zich voordoen na een te intensief zonnebad; de huid geeft dan een signaal door te gaan vervellen. In de meeste gevallen geeft een vervelde huid een onregelmatige bruining.

De zon zorgt niet alleen voor een kleurtje

Wij hebben zonlicht nodig om vitamine D3 te vormen dat van belang is voor een gezond bottenstelsel. Zonnebaden heeft dan ook een gunstig effect bij de behandeling van botontkalking (osteoporose).

Velen ondervinden verlichting van spierpijn en reumatische klachten na een kuur op de zonnebank. Ook zijn er aanwijzingen dat zonnebaden een gunstige werking heeft op stofwisseling, bloeddruk en cholesterolgehalte. Maar verreweg het grootste effect lijkt zonnestraling op onze gemoedstoestand te hebben: we worden er vrolijker en energieker van en het is een prima middel tegen stress en vermoeidheid!

Gecontroleerd bruinen

Om een verantwoorde bruiningskuur te kunnen samenstellen, is het belangrijk om je huidtype te kennen.  Iedereen reageert namelijk anders op zonnestraling.

De kleur waarmee je geboren wordt, kun je beïnvloeden door zonnebaden. Dit noemen we facultatieve huidskleur, die natuurlijk wel afhankelijk is van de kleur waarmee je geboren wordt.

De facultatieve huidskleur is dus begrensd en gebonden aan het huidtype. Op grond van de vraag: "Wat merk je als je na de winter voor het eerst één uur in de zon gaat?" kwam men tot de volgende onderverdeling:

Huidtype Erytheem (roodheid)	Bruining
I verbrandt altijd	wordt nooit bruin
II verbrandt altijd	bruint een beetje
III verbrandt zelden	bruint goed
IV verbrandt nooit	bruint zeer gemakkelijk

De bruiningslampen van uw zonnebank zijn machinaal gefabriceerd.  Het grote voordeel hiervan is dat we precies weten hoeveel UV-straling deze afgeven.  In tegenstelling tot zonnestraling (afhankelijk van jaargetijde, dagtijdstip, ligging tov zeeniveau en plaats op aarde) is zonnebank-straling dus erg betrouwbaar en controleerbaar.

Door uw huidtype te combineren met de UV-afgifte van de lampen, kunnen we vaststellen hoe lang u onder de zonnebank mag.  Een zonnebank is namelijk altijd uitgerust met een timer.

SAMENGEVAT  :

1. Bij een zonnebank weten we wat we aan het doen zijn (huidtype en lampen)
2. We kunnen de tijd nauwkeurig doseren en beheersen.  We gebruiken zoveel als goed voor ons is en niet meer.
3. We zijn minder geneigd om ons overmatig aan UV-licht bloot te stellen tijdens onze zonnige vakanties !!

Is zonnestraling hetzelfde als zonnebankstraling?

Het zonlicht dat het aardoppervlak bereikt, heeft tijdens de reis door stratosfeer en atmosfeer enige verandering van samenstelling ondergaan. Zo filtert de ozonlaag een deel van de schadelijkste componenten van de UV-straling weg. Het UV-C wordt helemaal weggefilterd èn een deel van het UV-B; het UV-A blijft nagenoeg onveranderd.

Voor het ontvangen van zonnestraling op aarde is nog een groot aantal andere factoren van invloed zoals het jaargetijde, de plaats op aarde (breedtegraad), de hoogte t.o.v. de zeespiegel, het tijdstip van de dag, de plaatselijke weersomstandigheden, de luchtvervuiling en de reflectiewerking van bijvoorbeeld strand, water en sneeuw. Door deze factoren bereikt ons elke dag van het jaar een verschillende dosis UV-straling. Ook het dunner worden van de ozonlaag speelt een rol: door gaten in dit natuurlijke filter bereikt steeds meer schadelijke UV-straling het aardoppervlak. Zo bezien is de natuurlijke zon een nogal onbetrouwbare bruiningsbron die bovendien niet over een timer beschikt.

Op een zonnebank is de blootstelling aan UV-straling nauwkeurig te doseren en bovendien spelen vertekenende factoren hier geen rol. De lampen van de zonnebank zenden UV-straling uit die niet onderdoet voor de straling van de natuurlijke zon, met dien verstande dat het percentage UV-B en UV-A bij bruiningsapparatuur van te voren is vastgesteld.

Word ik op de zonnebank anders bruin dan in de buitenlucht?

Als de lampen van de zonnebank een gering percentage UV-B en een groter percentage UV-A bevatten, dan zal de huid op precies dezelfde manier reageren als in de buitenlucht, namelijk door bruin te worden én door zich te verdikken. Het bekende "voorbruinen" voor de vakantie maakt in dit geval dat de huid meteen beschermd is.

Er is geen verschil tussen het bruin verkregen op de zonnebank of in de buitenlucht; het pigmentatieproces voltrekt zich immers op exact dezelfde wijze. Dus of je nu zonnebaadt op het strand of op de zonnebank, het bruin worden is in beide gevallen een natuurlijk proces.
De kleur ‘zonnebankbruin’ bestaat dus niet! De bruine teint die je hebt opgebouwd op de zonnebank zal ook net zo lang meegaan als het bruin verkregen in de buitenlucht.

Waar moet ik op letten bij de aanschaf van een zonnebank?

Zonnebanken bestaan er in vele soorten, maten en modellen. Van handig inklapbare hemels tot luxueuze zonnetunnels. Welk model je kiest, zal vooral afhangen van de beschikbare ruimte èn het beschikbare budget.

Als comfort een doorslaggevende factor is, kom je al snel uit op een zonnetunnel, bestaande uit een bank èn een hemel. Bij dit model hoef je je immers niet te keren en kan de bruiningstijd gehalveerd worden !

Zonnebanken verschillen ook in het soort UV-lampen dat verwerkt is. In veel inklapbare bruiningsapparatuur worden alleen HPA of hogedruk-lampen toegepast die uitsluitend UV-A uitstralen. Dit type lamp zorgt voor een bruine tint, maar niet voor verdikking - en dus niet voor optimale bescherming - van de huid. Bruiningsapparatuur met HPA-lampen zorgt ook niet voor gelijkmatige bruining rondom en mist de lengtewerking, waardoor voeten en gezicht minder straling krijgen.

Een voordeel van deze apparaten is wel dat ze doorgaans compact van ontwerp zijn en daardoor gemakkelijk op te bergen. Laat gebarsten glasfilters altijd onmiddellijk vervangen en ga in een zonnestudio nooit op of onder een apparaat liggen dat barsten in het glasfilter vertoont.

De fabrikanten gebruiken in hun apparatuur lagedruk TL-buizen die zowel UV-A als UV-B uitstralen en dus niet alleen voor een bruine kleur zorgdragen, maar ook voor de noodzakelijke verdikking van de huid. Diverse zonnebank-modellen zijn verkrijgbaar met een gezichtsbruiner. Geen overbodige luxe, omdat de gezichtshuid dikker is en daardoor minder snel bruin wordt.

Houd er rekening mee dat nieuwe lampen gedurende de eerste 50 branduren ongeveer 20% méér UV-vermogen produceren. Pas daar het kuurplan op aan en verminder de bezonningstijden met 20%.

Vervang oude of kapotte lampen altijd door lampen van hetzelfde type en schakel een bevoegd monteur in om onderdelen als timers en reflecteren te vervangen.

Tot slot: volg de gebruiksaanwijzing van de bruiningsapparatuur altijd nauwkeurig op en zon volgens het persoonlijke kuurplan. Geef het natuurlijke bruiningsproces de tijd en neem na de eerste keer zonnen een rustperiode in acht. Wie in alle rust bruin wordt, bruint het mooist èn het veiligst.

Verstandige zonnetips

Zonnetips binnen

Tien gouden tips voor verstandig zonnen op de zonnebank

1. Bepaal vóór het zonnebad uw huidtype. Houdt u aan de gebruiksaanwijzing van de apparatuur met name de daarin aangegeven bruiningstijden.
2. Personen onder de 16 jaar en/of huidtype 1 wordt aangeraden geen gebruik te maken van een zonnebank.
3. Als u een huidaandoening heeft, vraag dan eerst uw arts of u gebruik kunt maken van de zonnebank. Als u acné of psoriasis heeft, kan UV-straling een positieve werking hebben.
4. Roept zonnestraling allergische huidreacties op, dan moeten wij u helaas adviseren af te zien van zonnen op een zonnebank.
5. Wij raden u aan uw cosmetica een aantal uren vóór het zonnen te verwijderen. Ook kunt u het beste uw sieraden af doen.
6. Sommige medicijnen doen een gevoeligheid voor UV-straling toenemen. Lees de bijsluiter goed door en als u twijfelt, overleg dan eerst met uw arts.
7. Omdat UV-straling schadelijk is voor het blote oog, dient u een speciaal UV-brilletje te dragen. Dit geldt in het bijzonder als u een oogoperatie hebt ondergaan.
8. Aanbevolen wordt maximaal eenmaal per dag tot 50 keer per jaar de zonnebank te gebruiken. Zonnebrand dient u te allen tijd te vermijden.
9. Zonnebrandcrème of zelfbruinende crème kan het kuurplan beïnvloeden. Wij adviseren u na het zonnen een vochtinbrengende crème te gebruiken.
10. Wanneer u na het zonnebaden last krijgt van blaren of ontstekingen, raadpleeg dan uw arts.

Zonnetips buiten

Richtlijnen verstandig zonnen voor buiten

1. Geniet van de zon, maar denk om uw huid.
2. Maak geen verschil tussen ultraviolette straling van echte zon of bruiningsapparatuur. De huid doet dat ook niet.
3. Draag buiten zo mogelijk een zonnehoed/-klep en kleding.
4. Zoek schaduw op in plaats van volle zon, zeker tussen 12:00 en 15:00 uur.
5. Als u lang in de zon gaat, smeer de onbedekte huid dan in met anti-zonnebrandmiddel.
6. Laat de huid geleidelijk wennen aan de zon en voorkom zonnebrand.
7. Ga uit de zon als de huid vreemd reageert met b.v. uitslag, jeuk of snelle verbranding en raadpleeg een arts.
8. Bij sommige huidaandoeningen helpt ultraviolette straling, bij andere juist niet. Vraag informatie bij uw arts.

terugkeren naar zonnebanken.